น้ำท่วมเชียงราย สูงสุดในรอบ 30 ปีให้บทเรียนอะไร

12 ก.ย.2567 - ดร.ปลอดประสพ สุรัสวดี อดีตรองนายกรัฐมนตรี โพสต์เฟซบุ๊กเรื่อง “น้ำท่วมเชียงรายสูงสุดในรอบ 30ปีให้บทเรียนอะไร” ระบุว่าผมพูดเสมอว่า ชลประทานคือการประทานชล เป็นการให้น้ำ การส่งน้ำ แต่ไม่ใช่การระบายน้ำ และประเทศไทยก็ไม่มีระบบระบายน้ำ เราเอาระบบส่งน้ำ คือส่งจากที่ใหญ่มาที่เล็ก จากอ่างเก็บน้ำมาลงแม่น้ำไปสู่คลองและเหมืองไส้ไก่ แต่กลับเอามาใช้ระบายน้ำ ซึ่งมีลักษณะตรงข้ามจากที่เล็กไปที่ใหญ่คือจากคลองลงแม่น้ำและออกทะเลในที่สุด

กรณีท่วมกรุงเทพเมื่อปี 2554 ที่เกิดท่วมใหญ่ก็เพราะแม่น้ำเจ้าพระยา ระบายน้ำไม่ทัน จึงมีความคิดทำFloodway หรือทางระบายน้ำจากนครสวรรค์ไปลงอ่าวไทย แต่มาโดนปฏิวัติเสียก่อนจึงไม่ได้ทำ

มาถึงเชียงรายวันนี้ก็เช่นกัน ฝนตกมากเนื่องจากพายุโซนร้อนยางิ แม่น้ำกกและแม่น้ำสายระบายน้ำลงแม่น้ำโขงไม่ทันจึงล้นท่วมอำเภอแม่สายและอำเภอเมืองรวมถึงสนามบิน ทั้งๆ ที่อยู่ในที่สูงอยู่แล้ว ซึ่งก็คล้ายๆกับน้ำท่วมดอนเมืองซึ่งเป็นที่สูงจนคนเขาเรียกว่า ดอนมีปรากฏการณ์ใหม่สำหรับประเทศไทยคือ น้ำเชี่ยวไหลไปตามถนนเหมือนที่เกิดในยุโรป มีโคลนถล่มทับบ้านเรือนที่อยู่ตามเชิงดอยเพราะดินชุ่มเกินไปจึงเทไหลลงมา

ในการบริหารจัดการน้ำของประเทศไทยต่อจากนี้ไป เราต้องหันมาดูเรื่องการระบายน้ำกันเป็นการใหญ่แล้ว เช่นการขุดลอกคูคลองตามธรรมชาติ การขุดลอกหนองบึงเพื่อเป็นแก้มลิง การทำคลองลัด (Detour) เพื่อไม่ให้น้ำผ่านเมืองเช่นกรณีสุโขทัยหรือแม้แต่เชียงราย การทำประตูน้ำบริเวณทางออกสู่แม่น้ำโขงพร้อมระบบสูบขนาดใหญ่ และหากมีอำเภอใดที่อยู่ที่ต่ำมากๆเช่น อำเภอวารินชำราบ อุบลราชธานี ก็สร้างเขื่อน (Polder) ล้อมรอบไปเลยเหมือนเนเธอร์แลนด์

เรื่องผังเมืองก็ต้องแก้ไข ถนนที่ขวางการไหลของน้ำก็ต้องตัดออกและสร้างสะพานเตรียมไว้ สำหรับในเมือง รั๊วทึบทั้งหลายก็อาจต้องปรับปรุงเป็นรั๊วโปร่งเพื่อให้น้ำไหลผ่าน

อดทนหน่อยครับ ถ้าไม่โชคร้ายมีพายุเข้ามาอีก ซักอาทิตย์หนึ่งเชียงรายคงปลอดภัย ในฐานะที่เคยรับผิดชอบการเผชิญเหตุภัยพิบัติมาก่อน ต้องขอชื่นชมหน่วยราชการ ทหารและอาสาสมัครในการทำงานในครั้งนี้.