แพ็กเกจ“ดับไฟใต้” ยุทธศาสตร์ทักษิณ“ล้างตา”

ความคาดหวังของรัฐบาล และทักษิณ ชินวัตร ในการเดินหน้าสร้างสันติภาพในเมียนมา และการสร้างสันติสุขในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ถือเป็นงานใหญ่ เขาตั้งเป้าไว้ว่า ต้องทำให้สำเร็จ

ในส่วนของสถานการณ์ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ทักษิณต้องการทำให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงที่จับต้องได้ เพราะจุดเริ่มต้นในภาพจำของคนทั่วไปคือ นโยบายในยุคของเขาคือจุดเปลี่ยนในการเติมเชื้อไฟใต้ให้ปะทุขึ้นอย่างเต็มรูปแบบ ด้วยวาทะ “โจรกระจอก” จนนำไปสู่การยุบ พตท.43

จากนั้นร่วม 20 ปี ทั้งรัฐบาลพลเรือนและรัฐบาลทหารเข้ามาบริหารประเทศ มีการแก้ไขปัญหาในเรื่องดังกล่าว แต่ขาดความต่อเนื่อง ภายใต้กรอบยุทธศาสตร์ใหญ่ที่มี 2-3 หน่วยงานมีบทบาทหลักในการขับเคลื่อน

ได้แก่ กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 ส่วนหน้า ศูนย์อำนวยการบริหารงานจังหวัดชายแดนภาคใต้ สภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) โดยมีคณะพูดคุยสันติสุขฯ ที่มีการแต่งตั้งหัวหน้าคณะไปตามการเปลี่ยนมือของรัฐบาล และมีการปรับไปตามฝ่ายประจำในการมองปัญหา

มีรายงานว่า รัฐบาลส่งร่างยุทธศาสตร์แก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้กลับไปให้ สมช.ปรับแก้ในบางจุดเพื่อให้เกิดความเชื่อมโยงระหว่างงานในการพูดคุยสันติสุข และงานด้านการทหารในการดูแลรักษาความสงบฯ ในพื้นที่

ล่าสุด นายฉัตรชัย บางชวด เลขาธิการ สมช. ยอมรับว่า ในยุทธศาสตร์ใหม่มีหลายประเด็นที่มีการทบทวน โดยเฉพาะการนำผู้เห็นต่างกลับเข้าสู่สังคม คล้ายกับนโยบาย 66/23

“ยืนยันไม่ใช่การนิรโทษกรรม แต่จะใช้การเมืองนำการทหาร” เลขาธิการ สมช. ระบุ

คีย์เวิร์ดที่สำคัญคือ “เราตั้งใจจะทำให้เป็นระบบมากขึ้น แทนที่จะทำเฉพาะจุดหรือเฉพาะเรื่อง เพื่อให้เกิดความเชื่อมั่นมากขึ้น ทั้งนี้ยังจำเป็นต้องมีการตรวจสอบกลุ่มเห็นต่าง แต่ต้องมีหลักเกณฑ์ชัดเจน”

ขณะที่ นายภูมิธรรม​ เวชยชัย​ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ระบุว่า ในช่วง 2 วันที่ผ่านมาที่ได้ลงพื้นที่พูดคุยในประเด็นเหล่านี้ ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงในเรื่องใดบ้าง ซึ่งได้มีการประชุมร่วมกับกองทัพภาค 4 ส่วนหน้า มีผู้บังคับบัญชาระดับสูงหลายระดับ ซึ่งเป็นรูปแบบที่ดี และหลังจากนี้จะต้องมีการพูดคุยกับผู้บังคับบัญชาในระดับกองพันขึ้นไป รวมไปถึงในระดับกองทัพภาค เพื่อนำแผนที่มีการปรับและทบทวนนำไปใช้ในพื้นที่เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ตรงกัน 

“ขณะนี้อยู่ระหว่างการพูดคุยของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเมื่อเสร็จสิ้นทุกขั้นตอนในการจัดทำยุทธศาสตร์แล้ว ก็จะได้นำไปสู่หน่วยงานในพื้นที่ แต่ยอมรับว่าอาจจะช้าไปบ้าง แต่เพื่อที่จะเปิดรับฟังจากทุกภาคส่วน เพื่อช่วยทำให้การทำงานในพื้นที่แม่นยำมากขึ้น” นายภูมิธรรมระบุ

น่าสนใจว่า ยุทธศาสตร์ที่กำลังทบทวนอยู่นี้มีองค์ประกอบอย่างไรบ้าง?

หากถอดรหัสจากการเดินเกมของรัฐบาล และจังหวะก้าวของ “ทักษิณ ชินวัตร” ในการประสานกับ “อันวาร์ อิบบราฮิม” นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย คาดว่าเป็นการเดินตามโรดแมปการทำงานคู่ขนานในลักษณะที่ไม่เป็นทางการของตนเอง และ การทบทวนยุทธศาสตร์แก้ไขปัญหาไปพร้อมๆ กัน

ในช่วงรัฐบาล “ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร” เป็นนายกฯ ทาง “ทักษิณ” ก็เคยเดินในทางลับ เชิญตัวแทนกลุ่มความเห็นต่างระดับแกนนำ 14 คนไปคุยมาแล้วที่ประเทศมาเลเซีย ก่อนจะเกิดคณะพูดคุยสันติสุขที่มี “ภราดร พัฒนถาบุตร” เป็นหัวหน้าพูดคุยฯ มีการลงนามสามฝ่าย มีมาเลเซียเป็นผู้อำนวยความสะดวก กลายเป็นความเคลื่อนไหวในการดับไฟใต้ครั้งสำคัญในครั้งนั้น

แต่ในยุครัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกฯ มีการปรับกระบวนทัศน์ในการแก้ไขปัญหาใหม่ ยึดในเรื่องยุทธศาสตร์พระราชทาน “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” ในการแก้ไขปัญหา กองทัพเริ่มถอนกำลัง นำกำลังประจำถิ่นเข้ามาทดแทน ในขณะที่การพูดคุยสันติสุขปล่อยให้เป็นกลไกของ สมช.เป็นฝ่ายเลขาฯ คณะพูดคุยฯ งานทุกอย่างเข้าสู่ฟังก์ชันของฝ่ายประจำเป็นหลัก

รัฐบาลนี้มองว่าการเดินหน้าแก้ไขปัญหาเรื่องดังกล่าวมีความขาดช่วง ไม่เป็นเอกภาพ ต่างคนต่างทำ กลายเป็นภาพพูดคุยกันไป ระเบิดกันไป ไม่เห็นถึงผลสัมฤทธิ์ในการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม

แหล่งข่าวรายหนึ่งระบุว่า เพื่อให้เกิดความต่อเนื่อง รัฐบาลต้องการให้คนของตัวเองเข้าไปมีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางดับไฟใต้ในระยะยาว ดังนั้นการทบทวนยุทธศาสตร์ครั้งนี้ นอกจากรับฟังความเห็นของหน่วยที่เกี่ยวข้อง รัฐบาลจะต้องมีส่วนสำคัญในการเข้าไปกำหนดยุทธศาสตร์ร่วมด้วย

 “ทักษิณ เขาต้องการให้ทำเป็นแพ็กเกจ ระดับบนรัฐบาลไทย-มาเลเซียคุยกัน ระดับกลาง คณะพูดคุยฯ พูดคุยกันอย่างต่อเนื่อง และระดับล่าง คือระดับพื้นที่ต้องมีการพูดคุย เช็ก และตรวจสอบว่าสิ่งที่สองระดับข้างบนคิด รวมถึงข้อเสนอในคณะพูดคุยฯ มันถูกต้องหรือไม่ สามส่วนต้องไปด้วยกัน”

แหล่งข่าวบอกว่า สำหรับแนวคิดเรื่อง 66/23 ที่เหมือนเป็นการนิรโทษกรรมผู้กระทำผิด เป็นแค่เค้าโครงในอดีตที่ใช้อธิบายให้เห็นภาพ ซึ่งมีความแตกต่างกับสิ่งที่กำลังจะเกิด เพราะ 66/23 เป็นเรื่องการนิรโทษกลุ่มที่เห็นต่าง มีแนวความคิดเรื่องการเปลี่ยนแปลงการปกครอง แต่กรณีนี้ผู้ที่ถูกจับกุมดำเนินคดี หรือก่อเหตุ มีอุดมการณ์ในเรื่องการแยกรัฐ ดังนั้นวิธีการที่ใช้จึงมีรายละเอียดต่างกัน

ที่ผ่านมาเคยมีการใช้มาตรา 21 ตาม พ.ร.บ.รักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร 2551 ในการให้ผู้หลงผิดเข้ามามอบตัว โดยมีการตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ เพื่อดูว่าการก่อเหตุนั้นเป็นการหลงผิดหรือไม่ แต่ก็มีข้อจำกัดเฉพาะในบางพื้นที่ที่ประกาศใช้ พ.ร.บ.เท่านั้น และเมื่อเปลี่ยนคนกำกับดูแล การเดินหน้าเรื่องนี้ก็ยุติไป

แต่แน่นอนว่า รัฐบาลมีความพยายามที่จะใช้ยุทธศาสตร์ในการกำหนดทิศทางการ “ดับไฟใต้” ให้ยุติ

ในการสร้างความสงบเรียบร้อยในพื้นที่ ก็คงต้องสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้เกิดขึ้นได้จริง เพราะปัจจุบันแม้จะไม่ใช่การก่อเหตุรายวันเพื่อสร้างสถานการณ์ แต่เมื่อมีการก่อเหตุก็สร้างความสูญเสียได้ในวงกว้าง เป้าหมายหลักคือเจ้าหน้าที่รัฐในจุดเปราะบาง โดยเฉพาะกำลังประจำถิ่นที่เข้าไปทดแทนทหาร การก่อเหตุความรุนแรงเพื่อตอกย้ำว่า “ขบวนการ” ยังมีศักยภาพในพื้นที่ แต่รุกหนักไปที่งานการเมือง ในการปลูกฝัง สร้างกิจกรรมช่วงต่อของเจเนอเรชัน

ส่วนการปรับกำลังทหารและบทบาทหน้าที่ของ กอ.รมน.ภาค 4 สน. น่าจะมีการเขย่ากันอีกรอบ ที่สำคัญอาจต้องค่อยๆ ทำความเข้าใจหากรัฐจะประกาศนโยบายในการนิรโทษกรรมให้ผู้มีความเห็นต่าง เพราะเมื่อสมัยที่ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ จะประกาศเรื่องนี้ก็ต้องใช้เวลาพอสมควรในการอธิบายแนวคิดให้พื้นที่ทั้งฝ่ายรัฐที่ถืออาวุธ ฝ่ายการเมือง ก่อนที่จะประกาศใช้

ที่สำคัญคือ ข้อเสนอของฝ่ายขบวนการที่จะมีต่อคณะพูดคุยฯ ต้องมีการสอบทานว่าเป็นความต้องการของคนในพื้นที่จริงหรือไม่ โดยมีทุกภาคส่วนเข้ามาร่วมทำงาน

และในการลงพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ของทักษิณในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์นี้ คงจะได้เห็นทิศทางของ สทร.ว่าจะเปิดหัวในเรื่องนี้อย่างไร

สูตรในการแก้ไขปัญหาแบบเป็นแพ็กเกจที่ทักษิณและรัฐบาลกำลังทำคู่ขนานกันไปจะประสบความสำเร็จหรือไม่ อยู่ที่ความกล้าหาญในทุบโต๊ะ เดินหน้าในสิ่งที่คิดได้หรือไม่

ที่สำคัญคือ ยุทธวิธีในการดึงทุกฝ่ายเข้ามาร่วมในเกมนี้เพื่อลดแรงเสียดทาน จะมีความเป็นไปได้หรือไม่ด้วย ..ต้องติดตาม.