นับตั้งแต่การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19จนปัจจุบันชุดตรวจเอทีเค หรือ Antigen Test Kit (ATK)ได้กลายเป็นอุปกรณ์สามัญและสำคัญที่ประชาชนทั่วไปใช้ในการตรวจคัดกรองโควิด-19 เบื้องต้นด้วยตนเอง แม้ปัจจุบันการแพร่ระบาดของโควิด-19จะเบาบางลงด้วยจำนวนผู้ติดเชื้อรายวันที่ลดลง แต่เราก็ยังคงต้องเฝ้าระวังโรคนี้กันอยู่ ชุดตรวจ ATKจึงยังมีความจำเป็น อย่างไรก็ตาม ชุดตรวจ ATKที่มีจำหน่ายในท้องตลาดนั้นเป็นสินค้านำเข้าจากต่างประเทศราคาจึงสูงเมื่อเทียบว่าประชาชนและผู้ที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต้องใช้ชุดตรวจเพื่อคัดกรองโรคเป็นระยะ ๆ
ดังนั้นทีมนักวิจัยจากสถาบันเทคโนโลยีชีวภาพและวิศวกรรมพันธุศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประกอบด้วย ดร.สุดเขต ไชโยดร.จักรพรรณ ขุมทรัพย์ และดร.อับดุลฮาดี ยะโก๊ะจึงเกิดแนวคิดพัฒนา“ATKร่วมกับเคมีไฟฟ้าแบบไม่ติดฉลากสำหรับการวินิจฉัยโรคโควิด-19”เพื่อ ตอบโจทย์ด้านราคาและประสิทธิภาพของชุดตรวจATKตลอดไปจนถึงต่อยอดชุดตรวจที่สามารถรับมือกับโรคระบาดที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตด้วย
“นี่เป็นเป็นนวัตกรรมแรกที่นำชุดตรวจโควิด-19มาทำงานร่วมกับเคมีไฟฟ้าเพื่อเพิ่มความแม่นยำและความไวในการตรวจและเป็น ATKที่ผลิตได้ในประเทศไทย ต้นทุนการผลิตจึงต่ำ ทำให้ราคาถูกกว่า ATKที่มีจำหน่ายทั่วไปเกือบครึ่ง” ดร.สุดเขต กล่าวถึงความโดดเด่นของนวัตกรรมดังกล่าว ที่ได้รับรางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้นระดับดีสาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัชจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติประจำปี 2566
ชุดตรวจ ATKร่วมกับเคมีไฟฟ้าแบบไม่ติดฉลากเป็นนวัตกรรมที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างสถาบันเทคโนโลยีชีวภาพและวิศวกรรมพันธุศาสตร์ จุฬาฯกับศูนย์พัฒนาชุดตรวจวินิจฉัยตามมาตรฐานสากล (QDD Center)จุฬาฯ และสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ(สวทช.)
ATK ร่วมกับเคมีไฟฟ้าแบบไม่ติดฉลาก ทำงาน แตกต่างจาก ชุดตรวจ ATKที่มีจำหน่ายในท้องตลาด ที่เป็นชุดตรวจ ATK แบบติดฉลาก(Strip test) อย่างไร ดร.สุดเขต อธิบายว่า ชุดตรวจในท้องตลาด จะต้องอาศัยการติดฉลากอนุภาคทองคำระดับนาโนบนสารชีวโมเลกุล ที่ชุดตรวจ เพื่อให้เห็นแถบสีแดงบนชุดตรวจ ATKและต้องใช้สารในการตรวจวัดมากกว่าสองชนิดขึ้นไปทำให้มีต้นทุนการผลิตที่สูง ส่วนชุดตรวจ ATKแบบใหม่ ที่ทีมวิจัยพัฒนาขึ้นมานั้น อาศัยหลักการการจับกันระหว่างแอนติบอดีและแอนติเจนช่วย ให้มีความไวในการตรวจจับเชื้อโควิด-19 ได้ดีขึ้น แม้จะมีเชื้อในปริมาณน้อยก็ตาม
“ที่ชุดตรวจ ATKร่วมกับเคมีไฟฟ้าแบบไม่ติดฉลากจะมีการตรึงแอนติบอดีที่มีความจำเพาะเจาะจงกับเชื้อโควิด-19 ไว้บริเวณเส้นทดสอบ (Test Line)เมื่อหยดสารคัดหลั่งตัวอย่างลงไปใน Test Line ถ้าเป็นเชื้อโควิด-19 เชื้อจะถูกจับบริเวณ Test Lineที่มีขั้วไฟฟ้าอยู่ข้างล่าง นอกจากนี้ การตรวจวัดสัญญาณทางเคมีไฟฟ้าจะแปรผกผันกับความเข้มข้นของเชื้อไวรัสโควิด-19กรณีผู้ป่วยมีเชื้อเป็นบวก ค่ากระแสไฟฟ้าจะลดลงแต่ในกรณีที่ผู้ป่วยมีเชื้อเป็นลบค่ากระแสไฟฟ้าจะไม่เปลี่ยนแปลงดังนั้นการลดลงของกระแสไฟฟ้าสามารถใช้ในการวินิจฉัยโรค โควิด-19 ได้”ดร.สุดเขตกล่าว
อุปกรณ์ในชุดตรวจ ATK แบบใหม่มีความแตกต่างจาก ATKแบบที่เราคุ้นเคยเล็กน้อยเท่านั้น กล่าวคือชุดตรวจ ATKทั่วไปประกอบด้วยแถบตรวจ ATK น้ำยา ก้าน Swab ส่วนชุดตรวจATK แบบใหม่ สิ่งที่เพิ่มพิเศษขึ้นมาคือขั้วไฟฟ้าที่สอดอยู่บริเวณใต้ATK และซองบรรจุ ATK ที่จะมี QR Code สำหรับสแกนเพื่อเชื่อมต่อกับสมาร์ทโฟน
“เราสามารถดูการแปลผลการตรวจเชื้อโควิด-19 ได้จากตัวเลขที่ปรากฎบนสมาร์ทโฟน ซึ่งง่ายและแม่นยำกว่าการดูแถบสีด้วยตาเปล่าที่สำคัญ แม้เรามีเชื้อโควิด-19 เพียงเล็กน้อย ผลก็จะปรากฏ”ดร.สุดเขตกล่าว
ATK สัญชาติไทย ประสิทธิภาพเยี่ยมในราคาที่ถูกกว่าจากการทดสอบชุดตรวจ ATKร่วมกับเคมีไฟฟ้าแบบไม่ติดฉลากกับกลุ่มผู้มีความเสี่ยงจากโรงพยาบาลรามาธิบดีมหาวิทยาลัยมหิดลพบว่าชุดตรวจ ATKแบบใหม่มีค่าความไวเชิงนิจฉัย 91.66 %และค่าความจำเพาะเชิงวินิจฉัย 100 % โดยดร.สุดเขต ยืนยันว่า ชุดตรวจนี้มีประสิทธิภาพในการวินิจฉัยโรคได้อย่างถูกต้องใกล้เคียงกับวิธีมาตรฐานในการตรวจโควิด-19 ด้วย RT-PCR
ชุดตรวจ ATK ที่พัฒนาขึ้นใหม่นี้ นอกจากมีประสิทธิภาพสูงขึ้นแล้ว ยังมีราคาย่อมเยากว่าชุดตรวจแบบเดิมเนื่องจากไม่มีการติดฉลากอนุภาคทองคำในชุดตรวจทำให้ต้นทุนการผลิตต่ำลง และคาดว่าราคาต่อหน่วยจะอยู่ที่เพียงชุดละ15 บาทเท่านั้น จึงเป็นข้อดีที่ช่วยลดการนำเข้าชุดตรวจโควิด จากต่างประเทศ นอกจากนี้ ชุดตรวจแบบใหม่ จึงเหมาะสำหรับใช้ในหน่วยงานและชุมชนรวมทั้งโรงพยาบาลที่อยู่ห่างไกลไม่มีเครื่องมือทางการแพทย์ที่เพียงพอเพื่อใช้ในการวินิจฉัยโรคโควิด-19 ในคนจำนวนมากได้ถูกต้องรวดเร็ว แม่นยำ และมีค่าใช้จ่ายไม่มาก
ดร.สุดเขตกล่าวอีกว่า เป้าหมายต่อไปของทีมวิจัย คือ จะพัฒนาให้ชุดตรวจ ATK กับการวินิจฉัยโรคอื่น ๆ ซึ่งเวลานี้ทีมวิจัยกำลังพัฒนาเครื่องอ่านสัญญาณในชุดตรวจให้อ่านง่ายขึ้น เพื่อที่ประชาชนทั่วไปสามารถตรวจคัดกรองได้ด้วยตัวเองที่บ้านนอกจากนี้ทีมวิจัยยังมีโครงการพัฒนาเซนเซอร์ชุดตรวจวัดโรคทางเพศสัมพันธ์ เพื่อให้ประชาชาชนสามารถคัดกรองโรคได้ด้วยตนเองก่อนไปตรวจที่โรงพยาบาล
“ชุดตรวจ ATKร่วมกับเคมีไฟฟ้า ถือว่าเป็นอุปกรณ์นำร่องที่จะช่วยให้เราเตรียมการรองรับโรคอุบัติใหม่ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตเพื่อป้องกันและควบคุมการแพร่ระบาดของโรคได้อย่างทันท่วงที”ดร.สุดเขตกล่าว
หน่วยงานที่สนใจจะพัฒนานวัตกรรมนี้สามารถติดต่อได้ที่ ดร.สุดเขต ไชโย สถาบันเทคโนโลยีชีวภาพและวิศวกรรมพันธุศาสตร์ จุฬาฯโทร.0-2218-8078 อีเมล [email protected]
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
'หมอโอ๋' มองดราม่าอัญเชิญพระเกี้ยว อย่าเห็นคนรุ่นใหม่เป็นศัตรู ขอให้รู้ผู้ใหญ่จะตายก่อน
พญ.จิราภรณ์ อรุณากูร หรือ หมอโอ๋ เจ้าของเพจ "เลี้ยงลูกนอกบ้าน" ได้โพสต์ข้อความทางเฟซบุ๊กว่าด้วยเรื่องอัญเชิญพระเกี้ยว
'นันทิวัฒน์' จี้จุฬาฯ ตั้งกรรมการสอบ วิทยานิพนธ์ฉาว
นายนันทิวัฒน์ สามารถ อดีตรองผู้อำนวยการสำนักข่าวกรองแห่งชาติ โพสต์เฟซบุ๊ก Nantiwat Samart เรื่อง วิทยานิพนธ์ฉาว โดยระบุราย
'ดร.นิว' ถามอธิการบดี จะเลือกรักษาเกียรติภูมิของจุฬาฯ หรือ วิทยานิพนธ์ชี้นำความคิดล้มล้างฯ
จากกรณีศาลอาญายกฟ้อง อ.ไชยันต์ ไชยพร คดีหมิ่นประมาท นายณัฐพล ใจจริง ผู้เขียนหนังสือ "ขอฝันใฝ่ในฝันอันเหลือเชื่อ" และ "ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี"