สืบสาน'โนราบูชาหิ้ง'บ้านทะเลน้อย

จังหวัดพัทลุงมีความโดดเด่นด้านศิลปวัฒธรรมท้องถิ่น โดยเฉพาะศิลปะการแสดงโนราอัตลักษณ์ภาคใต้  พัทลุงติดอันดับต้นๆ จังหวัดที่มีศิลปินโนรามากที่สุด  ขณะที่ชุมขนบ้านทะเลน้อยถือว่ามีประชาชนสืบเชื้อสายโนรามากที่สุดในภาคใต้และสืบสานพิธีกรรม “โนราบูชาหิ้ง” จากรุ่นสู่รุ่น  ในงานเปิดชุมชนบ้านทะเลน้อย จังหวัดพัทลุง 1 ใน 10 สุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชนยลวิถี” ประจำปี  2567 อย่างเป็นทางการ  มีการนำเสนอพิธีกรรมโนราบูชาหิ้งที่หาชมได้ยาก  และนิทรรศการภาพถ่ายโนราโครงครูบูชาหิ้ง  สาธิตงานหัตถกรรมจากภูมิปัญญาท้องถิ่น และตลาดนัดอาหารพื้นบ้านที่รวมรวบเมนูท้องถิ่นอัตลักษณ์พัทลุง เพื่อส่งต่อองค์ความรู้มรดกภูมิปัญญาวัฒนธรรม  โดยนายประสพ เรียงเงิน ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) เป็นประธาน ที่อ่าวเจ้ ทะเลน้อย จ.พัทลุง  พร้อมด้วยผู้ว่าราชการจังหวัดพัทลุง วัฒนธรรมจังหวัด 14 จังหวัดในพื้นที่ภาคใต้ ชาวชุมชนบ้านทะเลน้อย เครือข่ายทางวัฒนธรรม เข้าร่วมงาน

นายประสพ  เรียงเงิน กล่าวว่า ชุมชนบ้านทะเลน้อยเป็น 1 ใน 10 สุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชนยลวิถี” ประจำปีงบฯ  พ.ศ. 2567  เป็นชุมชนที่มีศักยภาพและความพร้อมในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมสร้างสรรค์ในทุกมิติ ชาวชุมชนเข้มแข็งร่วมมือกันผลักดันและยกระดับแหล่งเรียนรู้ภายในชุมชน เกิดการสร้างอาชีพ สร้างรายได้ มีเศรษฐกิจวัฒนธรรมที่ดี ทุกครัวเรือนสามารถทำหัตถกรรมจักสานกระจูด  สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาลและ วธ. ที่ส่งเสริมทุนทางวัฒนธรรมให้เป็นทุนทางเศรษฐกิจ ชูอัตลักษณ์วัฒนธรรมท้องถิ่น  ยกระดับการบริการแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม สู่เป้าหมายให้เศรษฐกิจวัฒนธรรมเป็นหนึ่งในการเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันของประเทศ  ชุมชนเต็มไปด้วยอัตลักษณ์ท้องถิ่นมาอย่างยาวนาน โดยร้อยละ 80 เป็นนักท่องเที่ยวชาวไทย ที่เหลือเป็นนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ โดยเฉพาะยุโรป กิจกรรมครั้งนี้สร้างปรากฏการณ์ท่องเที่ยวอัตลักษณ์ชุมชนของไทย ปลุกกระแสการท่องเที่ยววิถีชุมชน

ปลัด วธ. กล่าวด้วยว่า บ้านทะเลน้อยนับเป็นชุมชนเก่าแก่ที่สืบสานเรื่องโนรามาอย่างยาวนาน ทั้งยังทำให้พัทลุงเป็นหนึ่งในจังหวัดที่มีศิลปินโนรามากที่สุดด้วย และยังมีตำนาน “ชายน้อย” ที่นำการรำโนรามาสู่บ้านทะเลน้อย ทำให้ในทุกปีจะมีพิธีบูชาหิ้งเพื่อระลึกถึงชายน้อย เป็นการแสดงความกตัญญูต่อครูอาจารย์ ตำนานกล่าวว่า ชายน้อยได้ให้สัจจะวาจา “เพียงแค่ผูกผ้าขาวบนขื่อเพดานสูง พร้อมหมากพลู ตั้งไว้เป็นสัญญา เมื่อนั้นจะมาร่ายรำโนราให้ชมกันอีก ซึ่งในงานเปิดชุมชนต้นแบบบ้านทะเลน้อย ทางชุมชนจัดการแสดงตำนานดังกล่าวให้ได้ชมด้วย

“ ปัจจุบันชุมชนทะเลน้อยมีบรรพบุรุษเป็นโนรา นับถือโนรามากกว่า 170 สายสกุล มีหิ้งโนราที่ตั้งไว้บูชาครูหมอ ตา ยาย โนรา อยู่ตามบ้านเรือนที่สามารถพบเห็นได้ทั่วไป ในย่านชุมชนหนาแน่นริมทะเลน้อย มากกว่า 142 หิ้ง ถือได้ว่าชุมชนทะเลน้อย มีภูมินิเวศวัฒนธรรม ที่มีผู้สืบเชื้อสายสกุลโนราและมีหิ้งโนรามากที่สุดในชุมชนเดียว บรรดาเหล่าลูกหลานโนราและผู้ที่มีจิตศรัทธาจะจัดพิธีกรรมโนราโรงครูกันเป็นประจำทุกปี ในห้วงระยะเวลา เดือน 3 เดือน 6 และเดือน 9 พิธีกรรมโนราโรงครูถือเป็นกุศโลบายในการอนุรักษ์ สืบทอดประเพณีวัฒนธรรมอันดีงาม ผ่านคติชนความเชื่อของท้องถิ่น ที่มีรูปแบบเฉพาะอันเป็นอัตลักษณ์  “  นายประสพ กล่าว

นอกจากความโดดเด่นด้านวิถีวัฒนธรรมแล้ว ชุมชนบ้านทะเลน้อยยังมีสืบสาน รักษา และต่อยอดผลิตภัณฑ์การทอกระจูด ซึ่งกระจูดเป็นพืชน้ำพื้นถิ่นของทะเลน้อย  ภายในชุมชนบ้านทะเลน้อยส่งเสริมอาชีพทอกระจูดให้ชาวชุมชน รวมถึงเด็ก เยาวชนในท้องถิ่น มีทักษะการทอกระจูด  สินค้ากระจูดมีหลากหลายรูปแบบ ทั้งกระเป๋า ตะกร้า ถังใส่เสื้อผ้า พัฒนาการออกแบบทันสมัย ขยายตลาดไปได้ไกล ส่งออกไปต่างประเทศ อาทิ  จีน ญี่ปุ่น และยุโรป สร้างงานให้กับชุมชนกว่า 200 คน  สร้างรายได้ปีละหลายล้านบาท  ขณะเดียวกันมีสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงามทุกฤดูกาล  คือ ทะเลน้อย เป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ ถือเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญของประเทศไทย  มีกิจกรรมล่องเรือชมดอกบัวแดง ดูนก ดูควายน้ำหากินกลางบึงแบบใกล้ชิด เป็นควายที่เลี้ยงโดยรอบทะเลน้อย ที่เมื่อถึงฤดูน้ำหลากน้ำในทะเลน้อยมีปริมาณน้ำสูง ท่วมทุ่งหญ้าท่วมแหล่งหากินของควาย ควายเหล่านี้จึงมีการปรับตัวเปลี่ยนมากินพืชน้ำอย่างสายบัว ใบบัว  ถือเป็นชุมชนที่เปี่ยมไปด้วยวัฒนธรรมและธรรมชาติที่สมบูรณ์ ช่วงเดือนมีนาคม-พฤษภาคม ล่องเรือชมทะเลน้อยสวยที่สุด ชวนมาปักหมุดบ้านทะเลน้อยน่าเที่ยว