ฮานิเยห์ไม่จุดชนวนสงครามล้างโลก (1)

ภาพ: นายพลกอซิม สุไลมานี ผู้บัญชาการกำลังคุดส์ของอิหร่าน

เครดิตภาพ: https://www.aa.com.tr/en/middle-east/profile-who-is-qasem-soleimani-/1690827

กระตุ้นให้สงครามบานปลาย:

ช่วงปลายเดือนกรกฎาคม-ต้นเดือนสิงหาคม 2024 อิสราเอลสังหารผู้นำฮิซบอลเลาะห์ในเลบานอน ผู้นำฮามาสในเตหะรานยั่วยุให้สงครามบานปลาย สื่อตะวันตกหลายสำนักประโคมข่าวทำนองนี้

ข่าวเช่นนี้ไม่ผิดเสียทีเดียว ที่ผ่านมาทั้งอิหร่าน ฮิซบอลเลาะห์และฮามาส ต่างแสดงท่าทีแข็งกร้าวต่อเหตุการณ์เช่นนี้ บ่อยครั้งที่โจมตีตอบโต้แรงกว่าปกติ แต่น่าคิดว่าการสังหารผู้นำหลายกลุ่มในเวลาเดียวกัน การก่อเหตุในกรุงเตหะรานที่เท่ากับเป็นการรุกรานอิหร่าน เหล่านี้เป็นแผนยั่วยุให้สงครามบานปลายหรือไม่

ทำไมต้องกระตุ้นให้สงครามบานปลาย:

1) รัฐบาลเนทันยาฮูหวังล้มการเจรจา

หากฝ่ายอิหร่าน (ฮิซบอลเลาะห์ ฮามาส ฮูตี) ตอบโต้ เท่ากับทำลายกระบวนการเจรจาสงบศึกที่ดำเนินอยู่ในขณะนี้ อิสราเอลมีความชอบธรรมที่จะกวาดล้างฮามาสต่อไป กองทัพอิสราเอลคงอยู่ในกาซา ในเขตเวสต์แบงก์ ขวางแผนสันติภาพถาวร

2) ต้องการขยายพื้นที่สงคราม

พวกไซออนิสต์ประกาศอย่างเปิดเผยว่าต้องการขยายพื้นที่ประเทศ คนอิสราเอล (ทั้งที่เป็นไซออนิสต์กับที่ไม่เป็น) ส่วนใหญ่ต้องการเช่นนั้นด้วย เพราะประชากรเพิ่ม ต้องการดินแดนเพิ่ม การมีดินแดนเพิ่มหมายถึงมีทรัพยากรมากขึ้น ส่งเสริมพลังอำนาจประเทศ

อิสราเอลจึงต้องหาเรื่องหาข้ออ้างขยายดินแดน หนึ่งในวิธีหลักคือทำสงครามกินดินแดน

3) ไม่คืนพื้นที่ยึดครอง

ธันวาคม 2022 เบนจามิน เนทันยาฮู (Benjamin Netanyahu) นายกรัฐมนตรีอิสราเอล กล่าวว่า การที่อิสราเอลกลับมาครอบครองเขตเวสต์แบงก์ไม่ได้ทำอะไรผิด เพราะแต่เดิมดินแดนแห่งนี้เป็นของชนชาติอิสราเอลมาแต่โบราณ ดังนั้นอิสราเอลไม่ได้เข้าไปบุกยึดหรือแย่งของใคร เช่นเดียวกับเยรูซาเล็มเป็นเมืองหลวงของอิสราเอลและจะเป็นเช่นนี้ตลอดไป

ย้อนหลังมกราคม 2014 Yuval Steinitz รัฐมนตรีกระทรวงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศอิสราเอล (International Relations Minister) แสดงจุดยืนว่าอิสราเอลจะไม่ยอมรับข้อเสนอสันติภาพใดๆ ที่ถอยย้อนหลังไปสู่เส้นอาณาเขตก่อนปี 1967 และการถอนทหารอิสราเอลออกจากหุบเขาจอร์แดน “จุดยืนของเราชัดเจนคือจะไม่ยอมรับเส้นเขตแดนก่อนปี 1967”

มีหลักฐานมากมายทั้งเก่าและใหม่ว่าอิสราเอลต้องการขยายอาณาเขต จึงต้องทำสงครามและไม่คืนพื้นที่ยึดครอง

ท่าทีอิหร่าน:

ทันทีที่เกิดเหตุ รัฐบาลอิหร่านกล่าวโทษอิสราเอลคือผู้ลงมือสังหารอิสมาอิล ฮานิเยห์ จากการโจมตีด้วยขีปนาวุธพิสัยใกล้ ที่บ้านพักของเขาในกรุงเตหะราน อยาตุลเลาะห์ ซัยยิด อาลี คาเมเนอี (Ayatollah Seyyed Ali Khamenei) ผู้นำสูงสุดอิหร่านประกาศลงโทษอิสราเอลอย่างหนัก (‘tough punishment’) ระบอบไซออนิสต์คือผู้ลงมือในบ้านของเราเอง “เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในอาณาเขตของอิหร่าน จึงเป็นหน้าที่ของเราที่ต้องแก้แค้น (to avenge) แทนท่าน”

ในกรอบที่กว้างขึ้น Ali Bagheri รักษาการรัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศอิหร่าน กล่าวว่า อิสราเอล “ต้องการขยายความตึงเครียด ขยายสงครามและความขัดแย้งกับประเทศอื่นๆ” ตรงกับที่นายกฯ เนทันยาฮูกล่าวก่อนหน้านี้ว่า “พร้อมที่จะรุกและรับ” เพื่อป้องกันตนเอง

ท่าทีอิสราเอล:

นายกฯ เนทันยาฮูไม่ยอมรับและไม่ปฏิเสธว่าอิสราเอลเป็นผู้ลงมือ แต่ประกาศจะตอบโต้อย่างรุนแรง “ผู้รุกรานอิสราเอลจะต้องจ่ายราคาอย่างหนัก” หากใครทำให้คนอิสราเอลเสียชีวิตแม้แต่คนเดียว อิสราเอลพร้อมรับมือ ขอให้คนอิสราเอลเตรียมรับความท้าทายที่กำลังจะเกิดขึ้น

ที่น่าคิดคือเป็นแผนทำลายฮิซบอลเลาะห์หรือไม่ แต่ไหนแต่ไรรัฐบาลเนทันยาฮูมีแนวคิดกวาดล้างฮิซบอลเลาะห์

มิถุนายน 2024 แปดเดือนหลังสงครามฮามาส กองทัพอิสราเอลลดปฏิบัติการในกาซา เหลือเขต Rafah ที่ยังไม่เข้ากวาดล้างอย่างจริงจัง แม้นายกฯ เนทันยาฮูยืนยันนโยบายกวาดล้างฮามาสให้สิ้นซาก การเจรจาหยุดยิงดำเนินต่อไปแต่ไม่เร่งรีบ เช่นเดียวกับเรื่องแลกเปลี่ยนตัวประกันที่คาดว่ายังเหลือราว 200 คน

เป็นไปได้ว่าพวกฮามาสจะยังคงปะทะกับกองทัพอิสราเอลเป็นครั้งคราว เป็นข้ออ้างให้อิสราเอลคงกองทัพของตนในกาซาอย่างไม่มีกำหนด ตรงตามแผนควบคุมกาซาของเนทันยาฮู การควบคุมบริหารกาซาโดยอิสราเอลจะดำเนินแบบค่อยเป็นค่อยไป ไม่เร่งรีบ

จุดน่าติดตามใหม่คือทางเหนือของอิสราเอลที่ติดกับประเทศเลบานอน มีกระแสข่าวว่าไม่ช้าไม่นานกองทัพอิสราเอลจะบุกทำสงครามกับฮิซบอลเลาะห์ แม้ฮิซบอลเลาะห์เข้มแข็งกว่าฮามาส มีจรวดขีปนาวุธมหาศาล เตรียมกำลังถึงแสนนายพร้อมรับมืออิสราเอล ฝ่ายอิสราเอลน่าจะสูญเสียหนักแต่คุ้มค่าถ้าคิดว่าสามารถยึดครองพื้นที่เลบานอนบางส่วน เรื่องนี้ผิดกฎหมายระหว่างประเทศ แต่สำหรับอิสราเอลแล้วการมีดินแดนเพิ่มสำคัญยิ่งกว่าการรักษากฎบัตรสหประชาชาติ นี่คือความจริงหนึ่ง ความเป็นไปของโลกปัจจุบัน

สงครามฮามาส-อิสราเอลได้ปราบปรามฮามาส ตัดแขนข้างหนึ่งของอิหร่าน แต่ในเชิงขยายดินแดนได้น้อยมาก ตรงข้ามกับการรบกับฮิซบอลเลาะห์อาจได้ดินแดนเพิ่มหลายร้อยหลายพันตารางกิโลเมตร (ขนาดประเทศเลบานอน 10,452 ตารางกิโลเมตร) นี่คือเหตุผลที่อิสราเอลสนใจฮิซบอลเลาะห์ หน้าที่นี้เหมาะกับรัฐบาลเนทันยาฮูชุดปัจจุบันมากที่สุด เพราะประกอบด้วยพวก สส.ไซออนิสต์เข้มข้นมากกว่ารัฐบาลชุดก่อนๆ

การสังหารผู้นำไม่ใช่เรื่องแปลก:

นับจากเริ่มสงคราม อิสราเอลสังหารผู้นำฮามาสหลายคนหลายระดับ เช่นเดียวกับที่ฮามาสสามารถสังหารผู้นำกองทัพอิสราเอลหรือลูกหลานผู้นำหลายคนเช่นกัน

Saleh al-Arouri ผู้ช่วยฮานิเยห์เสียชีวิตเมื่อมกราคม 2024 ในกรุงเบรุต ประเทศเลบานอน จากการโจมตีของอิสราเอล

หนึ่งวันก่อนหน้าสังหารฮานิเยห์ Fuad Shukr ผู้บัญชาการฮิซบอลเลาะห์ถูกสังหารในกรุงเบรุต

อีกเหตุการณ์สำคัญและมีผลจนถึงทุกวันนี้คือ การสังหารนายพลกอซิม สุไลมานี (Qassim Soleimani) ผู้บัญชาการกำลังคุดส์ (Quds Force) ของอิหร่าน ด้วยโดรนสหรัฐ เมื่อมกราคม 2020 รัฐบาลอิหร่านประกาศล้างแค้น

ทั้งหมดคือส่วนหนึ่งของสงคราม เป็นกลยุทธ์ที่ใช้ทั่วไป การสูญเสียผู้นำ บุคคลสำคัญ บั่นทอนฝ่ายตรงข้ามได้มาก ทำลายขวัญกองทัพ เป็นส่วนหนึ่งของนโยบายกวาดล้างฮามาสที่รัฐบาลเนทันยาฮูประกาศไว้ตั้งแต่ต้น

เป็นเรื่องแปลกถ้าคิดว่าการสังหารผู้นำฮามาสคนหนึ่งจะนำไปสู่สงครามล้างโลก.