สหรัฐต้องการให้ยุโรปซื้อพลังงานจากตน

ในสถานการณ์ยูเครนตึงเครียดรอบนี้ นาโตเห็นว่ากองทัพแสนนายของรัสเซียคุกคามยูเครนและอาจรุกรานยูเครนด้วยเหตุผลใดเหตุผลหนึ่ง จึงเตือนว่าหากทำเช่นนั้นนาโตจะคว่ำบาตรอย่างหนัก

นึ่งในมาตรการคือคว่ำบาตรท่อส่งก๊าซ Nord Stream 2 ที่ต่อตรงจากรัสเซียถึงเยอรมนี อันที่จริงท่อส่งนี้ถือว่าสร้างเสร็จแล้วแต่ยังไม่เปิดใช้งาน ติดขัดเมื่อยูเครนเกิดปัญหา การคว่ำบาตรท่อส่งก๊าซนี้จะเป็นส่วนหนึ่งของมาตรการคว่ำบาตรรัสเซียที่รัฐบาลแมร์เคิลได้ตกลงกับรัฐบาลไบเดน

ในสถานการณ์ยูเครนตึงเครียดรอบนี้ นาโตเห็นว่ากองทัพแสนนายของรัสเซียคุกคามยูเครนและอาจรุกรานยูเครนด้วยเหตุผลใดเหตุผลหนึ่ง จึงเตือนว่าหากทำเช่นนั้นนาโตจะคว่ำบาตรอย่างหนัก หนึ่งในมาตรการคือคว่ำบาตรท่อส่งก๊าซ Nord Stream 2 ที่ต่อตรงจากรัสเซียถึงเยอรมนี อันที่จริงท่อส่งนี้ถือว่าสร้างเสร็จแล้วแต่ยังไม่เปิดใช้งาน ติดขัดเมื่อยูเครนเกิดปัญหา การคว่ำบาตรท่อส่งก๊าซนี้จะเป็นส่วนหนึ่งของมาตรการคว่ำบาตรรัสเซียที่รัฐบาลแมร์เคิลได้ตกลงกับรัฐบาลไบเดน

ภาพ: สถิตินำเข้า LNG ของอียู 2019-2020

เครดิตภาพ: https://www.statista.com/statistics/1097893/lng-imports-to-europe-by-supplying-country/

นอกจากนี้ยังพูดถึงการตัดรัสเซียออกจากระบบการชำระเงินโลก SWIFT ผลคือบริษัทเอกชนของอียูจะไม่สามารถทำธุรกรรมการเงินกับบริษัทรัสเซีย การค้าระหว่างรัสเซียกับยุโรปจึงถูกตัดขาดจากกัน ผลกระทบจึงไม่ใช่แค่เรื่องก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) ยังรวมถึงน้ำมัน แร่ต่างๆ ที่ยุโรปนำเข้าจำนวนมาก

การตัดรัสเซียออกจากระบบการชำระเงินโลกจึงเป็นเรื่องร้ายแรงมาก อาจผลักดันให้รัสเซียไปร่วมมือกับจีนสร้างระบบการชำระเงินแบบใหม่ซึ่งมีการคิดและพูดถึงหลายปีแล้ว

แต่หากไม่ถึงขั้นนั้น อียูอาจร่วมคว่ำบาตรด้วยการไม่นำเข้าหรือลดการนำเข้า LNG จากรัสเซียซึ่งมีความเป็นไปได้มากกว่า มีข่าวเป็นระยะว่ารัฐบาลสหรัฐกับอังกฤษกำลังหารือแผนส่งก๊าซให้ยุโรปทดแทนส่วนที่ขาดหายไป สอดคล้องกับข่าวพรรครีพับลิกันยื่นเรื่องเตรียมคว่ำบาตรเอกชนที่เกี่ยวข้องกับท่อส่งก๊าซนี้ หากความขัดแย้งกับรัสเซียรุนแรง

ถ้าลดการซื้อหรือไม่ซื้อก๊าซรัสเซียจะเข้าทางอเมริกา เพราะรัฐบาลสหรัฐต้องการให้อียูซื้อก๊าซของตนแทน (แม้จะแพงกว่ามาก) แต่ไม่ว่าจะแบบแรกหรือหลัง ทั้งสหรัฐ รัสเซียและอียูต้องคิดหนัก เพราะส่งผลร้ายแรงและอาจร้ายแรงขึ้นเรื่อยๆ

สถิตินำเข้า LNG ชี้ชัดว่าปี 2019-20 อียูนำเข้าจากกาตาร์มากสุด รองมาคือ ไนจีเรีย รัสเซียกับสหรัฐเป็นลำดับ 3 กับ 4 ด้วยจำนวนใกล้เคียงกัน ปี 2020 อียูลดนำเข้าจากกาตาร์และเพิ่มการนำเข้าจากรัสเซียกับสหรัฐ Nord Stream 2 น่าจะทำให้รัสเซียขายได้มากขึ้นอีก (สามารถส่งก๊าซโดยตรงจากรัสเซียสู่เยอรมนีปีละ 55,000 ล้านลูกบาศก์เมตร เมื่อรวมกับ Nord Stream (อันเดิม) จะส่งก๊าซถึง 110,000 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี)

ท่ามกลางข่าวเลวร้ายที่ออกมาเป็นระยะๆ ฝ่ายเยอรมันพยายามลดความตึงเครียด พยายามแยกเรื่องยูเครนออกจาก Nord Stream 2 Christine Lambrecht รัฐมนตรีกลาโหมเยอรมนีกล่าวว่า เรื่องยูเครนไม่เกี่ยวกับท่อส่งก๊าซ Nord Stream 2 “ไม่ควรลากเรื่องนี้เข้าไปด้วย” ย้ำต้องแก้ปัญหาด้วยการเจรจา สอดคล้องกับ โอลาฟ โชลซ์ (Olaf Scholz) นายกรัฐมนตรีเยอรมนีกล่าวว่าโครงการนี้เป็นเรื่องการค้าล้วนๆ ไม่เกี่ยวกับการเมืองระหว่างประเทศ

ต้องไม่ลืมว่าเยอรมนี ฝรั่งเศส ยุโรปตะวันตกหลายประเทศไม่ต้องการอยู่ในอำนาจรัฐบาลสหรัฐเหมือนแต่ก่อน กรณีท่อส่งก๊าซ Nord Stream 2 คือหลักฐานว่าเยอรมนียอมให้รัสเซียมีบทบาทต่อความมั่นคงด้านพลังงานของตนมากขึ้น ยอมให้รัสเซียขายก๊าซได้เงินมากมายไปพัฒนาประเทศ เพิ่มงบกลาโหม (ถ้าจะคิดอย่างนั้น) สิ่งที่รัฐบาลสหรัฐแต่ละชุดทำเหมือนกันคือกีดกันไม่ให้ยุโรปใช้ก๊าซรัสเซีย รัฐบาลไบเดนน่าจะกำลังต่อรองเรื่องนี้อยู่

รัฐบาลสหรัฐเหมือนเซลส์แมนกำลังใช้พลังอำนาจทุกอย่างที่ตนมีเพื่อกดดันให้ยุโรปซื้อก๊าซธรรมชาติจากตน ด้วยสารพัดเหตุผลทั้งด้านความมั่นคงกับเรื่องเงินๆ ทองๆ

เหตุผลของรัฐบาลสหรัฐ:

สถานการณ์ยูเครนอธิบายได้หลายมุมมอง ทั้งแบบภาพกว้างกับแบบแคบ ถ้าวิเคราะห์ในมุมแคบ หลายคนให้ความสนใจประเด็นการแย่งตลาดก๊าซธรรมชาติอียู พูดให้ชัดคือรัฐบาลสหรัฐหวังได้ส่วนแบ่งเพิ่ม เป็นเรื่องของธุรกิจล้วนๆ ในมุมที่ลึกขึ้น เท่ากับตัดทอนเศรษฐกิจรัสเซียประเทศที่พึ่งพาการส่งออกพลังงานเป็นรายได้หลัก เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ปิดล้อมรัสเซีย

เรื่องต้านการซื้อก๊าซรัสเซียและหันมาซื้อของอเมริกาไม่ใช่เรื่องใหม่ ฝ่ายสหรัฐให้เหตุผลว่าหากเยอรมนีหรืออียูนำเข้าก๊าซจากรัสเซียเท่ากับผูกโยงพึ่งพาเศรษฐกิจการเมืองกับรัสเซียมากขึ้น รัฐสภาในสมัยทรัมป์ผ่านร่างกฎหมายคว่ำบาตรบริษัทเยอรมนีที่เกี่ยวข้องกับการสร้างท่อส่งก๊าซ Nord Stream 2

เทคโนโลยีใหม่ๆ ทำให้สหรัฐผลิต shale gas ได้มหาศาลจนต้องหาทางส่งออก (LNG เป็นผลิตภัณฑ์ตัวหนึ่งของ shale gas) แต่ติดปัญหาการขนส่งที่เป็นต้นทุนสำคัญ เป็นเหตุผลที่ยุโรปหวังซื้อจากประเทศเพื่อนบ้านใกล้เคียงมากกว่า

แต่รัฐบาลสหรัฐอ้างเหตุผลการเมืองระหว่างประเทศ เห็นว่าการซื้อจากรัสเซียทำให้เศรษฐกิจรัสเซียเข้มแข็ง สร้างกองทัพคุมคามประเทศอื่น คุกคามประชาธิปไตยโลก

ในอีกมุมมองหนึ่ง น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ พลังงานต่างๆ เหมือนเลือดที่หล่อเลี้ยงเศรษฐกิจสังคม ทุกประเทศจึงพยายามสร้างความมั่นคงทางพลังงานด้วยการซื้อใช้พลังงานหลายประเภทจากหลายแห่ง โดยคำนึงปัจจัยต่างๆ รอบด้าน ถ้ายึดราคาถูก ปลอดภัย ระบบท่อจะดีกว่า

อีกมุมมองเอ่ยถึงค่าเงินดอลลาร์ นักวิชาการหลายคนชี้ในทางที่เงินดอลลาร์อเมริกาเสี่ยงอ่อนค่าลงทุกที ส่งผลร้ายแรงต่อสหรัฐ ดังนั้นทุกรัฐบาลต้องหาทางพยุงค่าเงินดอลลาร์ หนึ่งในวิธีที่รัฐบาลสหรัฐใช้มาตลอดคือให้นานาชาติซื้อขายพลังงานด้วยเงินดอลลาร์อเมริกัน เป็นเหตุผลส่วนหนึ่งที่ทำให้รัฐบาลสหรัฐสามารถพิมพ์เงินออกมาใช้ไม่อั้น ดังนั้น Nord Stream 2 เป็นมากกว่าแค่นำเข้าพลังงานจากรัสเซีย รัฐบาลสหรัฐจำต้องส่งสัญญาณนี้แก่นานาชาติ

Joe Lombardo จากกลุ่ม United National Antiwar Coalition (UNAC) ให้ข้อมูลว่า ทุกวันนี้สหรัฐมีกองทัพของตนอยู่ใน 172 ประเทศ และมีฐานทัพในต่างแดนมากกว่าที่ประเทศอื่นๆ ทุกประเทศรวมกันที่ทำเช่นนี้ถึง 20 เท่า รัฐบาลสหรัฐกำลังคว่ำบาตรประเทศอื่นๆ 42 ประเทศ แต่ไม่อาจสกัดจีนที่ก้าวขึ้นมาและคิดว่าท่อส่งก๊าซ Nord Stream 2 จากรัสเซียสู่เยอรมนีจะบั่นทอนอิทธิพลสหรัฐในยุโรปอย่างหนัก เป็นเรื่องที่รัฐบาลสหรัฐต้องสู้ยิบตา ลากหลายประเทศเข้าสู่สถานการณ์อันตราย

ขอให้ยุโรปซื้อใช้พลังงานจากอเมริกา:

ความตึงเครียดในยูเครนนอกจากการโหมกระพือกระแสสงครามเย็นใหม่แล้ว (ซึ่งเป็นเป้าหมายในกรอบกว้างสุด) ยังมีผู้อธิบายเหตุผลอื่นๆ อีกมาก เช่น เป็นวิธีการรักษาค่าเงินดอลลาร์ อีกเป้าหมายที่รัฐบาลสหรัฐต้องการคือให้ยุโรปซื้อใช้พลังงานจากอเมริกา สหรัฐจะได้ประโยชน์จากการนี้มากมายหลายมิติ อย่างน้อยขอส่วนแบ่งการตลาดเพิ่มขึ้นอีกนิดก็ยังดี

ไม่ว่าจะใช้มุมมองรักษาความเป็นเจ้าของตนในระดับโลก ระดับภูมิภาคยุโรป หรือเพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจจากการขายก๊าซ ส่อแววว่าสถานการณ์จะยืดเยื้อสัมพันธ์กับเรื่องท่อก๊าซ Nord Stream 2 ที่ยืดเยื้อมาแล้วหลายปีและอาจเป็นเช่นนี้ไปอีก

เฉพาะรอบนี้รัฐบาลไบเดนต้องได้อะไรติดไม้ติดมือกลับไป หาไม่แล้วคงไม่เลิกง่ายๆ (การที่สถานการณ์ยังยืดเยื้ออาจอธิบายว่าการเจรจาต่อรองซื้อขายพลังงานยังไม่แล้วเสร็จ) และสามารถพูดว่า รัฐบาลสหรัฐเหมือนเซลส์แมนกำลังใช้พลังอำนาจทุกอย่างที่ตนมีเพื่อกดดันให้ยุโรปซื้อก๊าซธรรมชาติจากตน ด้วยสารพัดเหตุผลทั้งด้านความมั่นคงกับเรื่องเงินๆ ทองๆ ถือว่าเป็นหนึ่งภารกิจสำคัญที่ทุกรัฐบาลจะต้องส่งเสริมการค้าการขายของตน และถ้ายึดมองมุมผลประโยชน์ต้องชมเชยว่าฝ่ายยุทธศาสตร์สหรัฐมีความสามารถเป็นเลิศ สามารถนำประเด็นยูเครน นาโตขยายตัว (NATO Enlargement, NATO expansion) มาใช้ประโยชน์หลายทาง.

เพิ่มเพื่อน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ศึกยูเครนสงครามที่รัสเซียจะไม่แพ้

สงครามยูเครนฝ่ายรัสเซียมีแต่ชนะกับเสมอ ส่วนยูเครนมีแต่เสมอกับแพ้ เพราะรัสเซียพร้อมใช้นิวเคลียร์ถ้าใกล้แพ้ ส่วนนาโตไม่กล้าใช้นิวเคลียร์ช่วยยูเครนที่กำลังปกป้องประชาธิปไตยยุโรป

State of the Union 2024 ไบเดนลั่นกลองหาเสียง

คำแถลงนโยบายประจำปี 2024 เหมือนการหาเสียงมากกว่า ซึ่งไม่แปลกเพราะตรงกับปีเลือกตั้ง แม้ไม่เอ่ยว่าคำว่า “ทรัมป์” แต่ผูกประเด็นเข้ากับคู่แข่งการเมืองอย่างชัดเจน

ฝ่ายประชาธิปไตยแพ้รัสเซียในศึกยูเครน?

ไม่ว่าสงครามยูเครนจะจบปีนี้หรือปีหน้า ที่สุดแล้วน่าจะมีคำตอบว่าฝ่ายประชาธิปไตยหรือฝ่ายอำนาจนิยมชนะ ตามที่รัฐบาลโลกเสรีเอ่ยถึงเรื่อยมา

ทรัมป์หาเสียงให้รัสเซียบุกชาตินาโต

ทรัมป์ยินดีให้รัสเซียทำอะไรก็ได้กับชาติสมาชิกนาโตที่ไม่ยอมตั้งงบกลาโหมตามข้อตกลง ทำให้นาโตปั่นป่วน แต่อาจเป็นแค่การหาเสียงกับคนอเมริกันเท่านั้น