พื้นที่สวนจิ๋ว 15 นาทีบางกอกน้อย ต้นแบบสุขภาวะชุมชนมีส่วนร่วม

POP-UP Park สวน 15 นาทีเขตบางกอกน้อย อยู่ตรงข้ามศาลศาลาต้นจันทน์ เป็นพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจของชาวบางกอกน้อยและพื้นที่ใกล้เคียง แวดล้อมด้วยต้นลีลาวดีที่กำลังผลิดอกบาน แนวรั้วปลูกเป็นกระถางต้นเฟิร์น ไม้เลื้อยมาลัยทองออกดอกเป็นพวงสีเหลืองทอง กระถางใหญ่ดอกพุดพิชญา เวทีใหญ่เพื่อทำกิจกรรมความรู้เป็นพื้นที่สุขภาวะ มีเครื่องเล่นออกกำลังกาย ที่ปั่นจักรยาน ทั้งยังติดตั้งไฟฟ้าระบบโซลาร์เซลล์เพิ่มความสว่างภายในสวน กำหนดปิด-เปิดสวนทุกวัน ตั้งแต่ตีห้าจนถึงหนึ่งทุ่ม

สวนแห่งนี้นับเป็นต้นแบบสวน ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม จากผลงานความร่วมมือของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สถาบันอาศรมศิลป์ Healthy Space forum  UDDC  G garden สวนผักคนเมือง มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, LATU มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ฯลฯ

ในโอกาสเปิดพื้นที่สวนจิ๋ว เขตบางกอกน้อยอย่างเป็นทางการเมื่้อเร็วๆ นี้ นายชาตรี วัฒนเขจร รองปลัดกรุงเทพมหานคร เปิดเผยว่า “สวนจิ๋ว" เขตบางกอกน้อยมีกิจกรรมมากมาย อาทิ ฟิตเนส เต้นแอโรบิก ออกกำลังกาย ศิลปหัตถกรรม ดนตรีในสวน นักเรียนจาก รร.วัดระฆัง รร.วัดชิโนรส  รร.วัดอมรินทร์ พ่อค้าแม่ค้าจากตลาดวังหลังเข้ามาใช้พื้นที่ได้

"สวนจิ๋วแห่งนี้สร้างได้เร็วเพราะเป็นพื้นที่เวนคืนซึ่ง กทม.ดูแลอยู่ แต่ถ้าเป็นพื้นที่เอกชนจะต้องใช้เวลาในการเจรจาในการขอใช้พื้นที่กำหนดเวลา 7 ปีจะได้รับการยกเว้นภาษี หากผู้ใดเสนอใช้พื้นที่ว่างเปล่านำมาพัฒนาเป็นสวน 15 นาที ติดต่อสำนักงานเขตทั้ง 50 เขตได้ และบริษัทเอกชนใดเสนอเครื่องเล่นออกกำลังกายทาง กทม.ก็พร้อมที่จะนำมาใช้ในสวน 15 นาที” นายชาตรีให้ข้อมูล

น.ส.นิรมล ราศรี รักษาการผู้อำนวยการสำนักสร้างเสริมวิถีชีวิตสุขภาวะ สสส. (สำนัก 5) เปิดเผยว่า ภารกิจ สสส.ทำหน้าที่เชื่อมการมีส่วนร่วมภาคส่วนต่างๆ  กทม.ในฐานะเจ้าของพื้นที่ คนในชุมชน เชื่อมร้อยภาคีเครือข่าย นำชุดความรู้เข้าไปทำในพื้นที่ต่างๆ เพื่อสร้างพื้นที่สุขภาวะสร้างเสริมสุขภาพ นำมาพัฒนาจริงให้สมบูรณ์ ขับเคลื่อนเพื่อให้คนไทยเข้าถึงพื้นที่สุขภาวะ สนับสนุนให้เจ้าหน้าที่ กทม.ทั้ง 50 เขตเข้าอบรมเพื่อเป็นโค้ชชิ่งในพื้นที่ของตัวเอง พัฒนาศักยภาพให้มีความชำนาญ จากการจัดประกวดโครงการพื้นที่สุขภาวะนำร่องของเขตต่างๆ ที่ได้รับการพัฒนาแล้วในงานสถาปนิกสยามฯ สวนจิ๋ว เขตบางกอกน้อยเป็นพื้นที่หนึ่งที่ได้รางวัล

สวนจิ๋ว เขตบางกอกน้อย พื้นที่ว่างตรงข้ามศาลศาลาต้นจันทน์ ริมถนนอรุณอมรินทร์ เป็นพื้นที่ว่างขนาดเล็กเพียง 23.5 ตารางวา ติดกับ 4 ชุมชน ชุมชนตรอกวังหลัง  ชุมชนวัดระฆัง ชุมชนบ้านช่างหล่อ ชุมชนวัดวิเศษการ สามารถเข้าถึงง่ายเพียง 15 นาที แม้พื้นที่จะเล็กแต่มีศักยภาพมาก ออกแบบและพัฒนาพื้นที่สีเขียวใกล้บ้าน เป็นพื้นที่สร้างกิจกรรม พื้นที่พักผ่อน จุดเช็กอินให้คนในพื้นที่ คนที่ผ่านไปมาได้เป็นอย่างดี

การจัดกิจกรรมสร้างสรรค์ส่วนเสริมได้รับความร่วมมือจาก นพ.อภิชาติ อัศวมงคลกุล คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มอบหมายให้งานสร้างเสริมสุขภาพศิริราช Siriraj Fitness Center เป็นผู้นำออกกำลังกายรูปแบบต่างๆ ที่ใช้พื้นที่ไม่เยอะ เพื่อส่งเสริมสุขภาวะคนในพื้นที่บริเวณใกล้เคียงที่ต้องการมีพื้นที่ออกกำลังกายภายหลังเลิกงาน เป็นการใช้พื้นที่สวนจิ๋วให้แจ๋วยิ่งขึ้น และนำร่องเป็นตัวอย่างให้คนที่ต้องการออกกำลังกาย ทำให้ผู้ใช้งานเห็นคุณค่าของพื้นที่ เกิดเป็นโปรแกรมในการจัดกิจกรรม เพื่อสื่อสารสร้างการรับรู้และทำให้เกิดการใช้งานพื้นที่สาธารณะอย่างต่อเนื่อง

เป็นการขับเคลื่อนพื้นที่สุขภาวะที่ให้ความสำคัญกับประเด็นเชิงวัฒนธรรมร่วมสมัย มุ่งเน้นการกระตุ้นให้เกิดการรับรู้ เห็นคุณค่าของพื้นที่ กระตุ้นการมีส่วนร่วมของผู้ใช้งานผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ต่างๆ ที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมในรูปแบบประเพณีและร่วมสมัย กิจกรรม POP PARK BKK จะเป็นการสื่อสารผ่านการจัดกิจกรรมเพื่อสร้างการรับรู้ และทำให้เกิดการใช้งานพื้นที่สาธารณะอย่างต่อเนื่อง ส่งเสริมความร่วมมือและสนับสนุนการขับเคลื่อนกิจกรรมที่ริเริ่มโดยคนในพื้นที่และภาคีเครือข่าย สร้างการมีส่วนร่วมผ่านการร่วมกันแสดงความคิดเห็น จนสร้างกิจกรรมในรูปแบบใหม่ที่เหมาะสมกับแต่ละพื้นที่

ผศ.ดร.สุพิชชา โตวิวิชญ์  อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ชี้แจงว่าการขับเคลื่อนพื้นที่สุขภาวะด้วยการให้ความสำคัญกับวัฒนธรรมร่วมสมัยผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ต่างๆ เป็น 1 ใน 4 ที่ปรึกษารับไม้ต่อจากทีมโค้ชสมาคมภูมิสถาปัตย์ แยกเป็น 6 studio make it happen ในเชิงวิทยาศาสตร์และการสร้างกิจกรรมใหม่ๆ ที่เขตบางกอกน้อย เขตยานนาวา เขตคลองสาน เขตพระนคร ทั้งนี้พื้นที่สวน 15นาทีที่เขตคลองสาน ท่าเรือวัดทองธรรมชาติ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากล้ง เปิดไปแล้วเมื่อกลางเดือน ก.ค. มีครูเข้ามาสอนมวย เต้าเต๋อ การลีลาศ โยคะเดือนละครั้ง

จุดแข็งของสวน 15 นาทีบางกอกน้อย เนื้อที่ 23 ตารางวา เดิมเป็นตึกแถว 2 unit ถูกเวนคืนเป็นสาธารณประโยชน์ อยู่ท่ามกลางชุมชนติดถนน อยู่ไม่ไกลจาก รพ.ศิริราช รร.อรุณอมรินทร์ รร.วัดระฆัง รร.ชิโนรส เป็นชุมชนทางการค้า ชุมชนอยู่อาศัย แต่เดิมพื้นที่นี้เป็นซากตึกร้างถูกทุบทิ้งไว้ โค้ชชิ่งภูมิสถาปัตย์ช่วยกันสร้างพื้นที่ปลอดภัย เพื่อตอบโจทย์ชุมชนที่มีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจใกล้บ้าน ไม่ต้องเดินทางไปสวนลุม.

POP PARK BKK

Studio1.1: Commuity and Well-being สุขภาวะและคุณภาพชีวิตคนเมืองเป็นเรื่องสำคัญ การมีพื้นที่สาธารณะที่เข้าถึงได้ของชุมชน คนในชุมชนสามารถใช้พื้นที่นั่งพักผ่อนออกกำลังกาย สร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันตอบโจทย์ความต้องการพื้นฐานของคนในชุมชน ออกแบบการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ทำให้พื้นที่สาธารณะอยู่ได้อย่างยั่งยืน

Studio1.2: Mobility and connectivity อุปสรรคในการสัญจรเพราะเส้นทางเปลี่ยว ขาดแสงสว่าง ไม่มีทางเดินทำให้เมืองเป็นเหมือนเส้นประไม่เชื่อมต่อกัน พื้นที่สวน 15 นาทีมีบทบาทสำคัญที่จะเป็นพื้นที่เชื่อมต่อการสัญจร ไปไหนมาไหนได้สะดวกขึ้น

Studio1.3: Blue Green infrastructure โครงข่ายคูคลองและพื้นที่สีเขียว เป็นพื้นที่สาธารณะที่มีศักยภาพในการทำหน้าที่หลากหลายให้เมืองคูคลองต่าง มีคุณค่าทางระบบนิเวศ เป็นการช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตคนเมืองได้

Studio1.4: Biodiversity พื้นที่สีเขียวเป็นส่วนหนึ่งของโครงสร้างพื้นฐานสำคัญของเมือง เป็นพื้นที่ระบบนิเวศที่เอื้อต่อสัตว์นานาชนิด คนในเมืองใช้พื้นที่เรียนรู้และศึกษาธรรมชาติได้

Studio1.5: Urban agriculture ขับเคลื่อนพื้นที่สุขภาวะให้ความสำคัญพื้นที่เกษตร พื้นที่สีเขียวในพื้นที่ชุมชนและพื้นที่เมือง

Studio1.6: Cultural and creative activity ขับเคลื่อนพื้นที่สุขภาวะ ให้ความสำคัญเชิงวัฒนธรรมร่วมสมัย มุ่งเน้นการกระตุ้นให้เกิดการรับรู้ เห็นคุณค่าของพื้นที่และกระตุ้นการมีส่วนร่วมของผู้ใช้งานผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมในรูปแบบประเพณีและร่วมสมัย.