อาสา’ดูแลสวน’ พลังเล็กๆ พัฒนาพื้นที่สีเขียว

‘สวนเบญจกิติ’ ป่ากลางกรุงย่านพระราม4 -สุขุมวิท เหล่าอาสาสมัครผู้ที่ชื่นชอบและใกล้ชิดกับธรรมชาติมาร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างสรรค์พื้นที่สาธารณะประโยชน์แห่งนี้ ผ่านการดูแลรักษาต้นไม้ใหญ่ในบริเวณสวนเบญจกิติ ช่วยกันถอนตะปูออกแล้วทาแผลให้กับต้นไม้  พร้อมกับมาเดินในสวน สัมผัสธรรมชาติดิน น้ำ ป่า ซึมซับความรู้เกี่ยวกับระบบนิเวศพื้นที่ชุ่มน้ำและพันธุ์ไม้ชนิดต่างๆ ในกิจกรรมอาสาดูแลสวน (City Park Volunteer/Nature Walk) ที่ชวนคนกรุงร่วมกิจกรรมเพื่อชีวิตที่ดีของคน กทม. ภายใต้งาน “กรุงเทพ ดีต่อใจ” จัดโดยศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ กรุงเทพมหานคร และไทยเบฟเวอเรจ รวมถึงเครือข่าย BigTrees เมื่อวันที่ 6-7 ม.ค.2565 ที่ผ่านมา

งานที่เกิดขึ้นเพื่อสร้างสุขภาพกายและสุขภาพใจที่ดีแก่คนกรุงเทพฯ ตลอดจนผู้สนใจทุกช่วงวัย ที่สำคัญสนับสนุนการใช้พื้นที่สาธารณะอย่าง สวนเบญจกิติ ในการทำกิจกรรมต่างๆ ของทุกกลุ่มทุกวัย

ศักดิ์ชัย ภัทรปรีชากุล กรรมการผู้จัดการ บริษัท เอ็น.ซี.ซี. แมนเนจเม้นท์ แอนด์ ดิเวลลอปเม้นท์ จำกัด ผู้บริหารศูนย์ฯ สิริกิติ์ กล่าวว่า การจัดงาน “กรุงเทพ ดีต่อใจ” ถือเป็นการส่งมอบสุขแรกที่ส่งเสริมให้คนกรุงฯ มีสุขภาพกายและจิตที่ดีขึ้นในปี 2566 ผ่านการทำกิจกรรมร่วมกันบนพื้นที่สาธารณะ สอดคล้องกับเป้าหมายของศูนย์ฯ สิริกิติ์ที่ต้องการเป็นมากกว่าศูนย์การประชุมและพร้อมเปิดโอกาสให้ผู้คนและชุมชนโดยรอบได้เข้ามาใช้ชีวิตในแบบแอคทีฟ ไลฟ์สไตล์  อย่างกิจกรรมอาสาดูแลสวน โดยมีทีมรุกขกรที่ผ่านการอบรมดูแลต้นไม้น้อยใหญ่และเจ้าหน้าที่จากกลุ่ม Big Treesทำงานรักษาพื้นที่สีเขียว คอยให้ความรู้และคำแนะนำ  

 ภายในงานยังมีกิจกรรมปีนป่ายต้นไม้ สัมผัสธรรมชาติอย่างใกล้ชิดสำหรับเด็กและเยาวชน  กิจกรรมเล่านิทานกลางสวนและระบายสีสำหรับเด็กที่ชื่นชอบหรือสนใจการอ่าน ได้ฟังการเล่านิทานจากพี่ๆ วิทยากรท่ามกลางบรรยากาศร่มรื่นของสวนเบญจกิติในช่วงเย็นหรือจะเลือกอ่านหนังสือที่สนใจภายในงาน ช่วยบ่มเพาะเมล็ดพันธุ์นักอ่านตัวน้อยสู่การเรียนรู้ที่ยั่งยืนและเห็นคุณค่าของพื้นที่สีเขียว เป็นพลังในการรักษาสิ่งแวดล้อมต่อไป

นอกจากนี้ ตลอดสองวันยังเปิดพื้นที่จำหน่ายผลิตภัณฑ์ของดีกรุงเทพฯ ผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพและวัตถุดิบ From Farm to Table รวมถึงตลาดต้นไม้จากชุมชนต่างๆ กว่า 40 ร้านค้า เอาใจคนกรุงฯ สายเฮลตี้ คนเมืองที่โหยหาธรรมชาติ นำธรรมชาติเข้ามาอยู่ในบ้าน ในคอนโด พร้อมทั้งเพิ่มช่องทางรายได้แก่ผู้ประกอบการรายย่อย 

สำหรับงาน’อาสาดูแลสวน’ได้อะไรมากกว่าที่คิด วลัยลักษณ์  ภูริยากร นักวิชาการเกษตรชำนาญการ สำนักงานสวนสาธารณะ สำนักสิ่งแวดล้อม กทม. ในฐานะรุกขกร กล่าวว่า   กิจกรรมครั้งนี้เป็นตัวอย่างของการพัฒนาพื้นที่สวนสาธารณะอย่างมีส่วนร่วม  มีอาสาสมัครตั้งแต่เยาวชน คนรุ่นใหม่ คนวัยทำงาน และผู้สูงวัย ช่วยดูแลสวน เกิดผลดี   เพราะจนท.ไม่สามารถดูแลสวนได้ โดยขาดความร่วมมือ อาสาดูแลสวนเหล่านี้ช่วยสอดส่อง แจ้งจนท. ลดภาระงาน แถมกิจกรรมสอดแทรกความรู้ทางความหลากหลายทางชีวภาพ นอกจากเป็นอาสาใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ได้ความรู้กลับบ้านแล้ว ยังสร้างปฏิสัมพันธุ์ระหว่างคนเมืองกับสวนสาธารณะ ส่งเสริมให้สวนเป็นมากกว่าพื้นที่เพื่อการพักผ่อนและออกกำลังกายเท่านั้น

“ อาสาดูแลสวนที่ผ่านกิจกรรมจะมีความรู้ในการดูแลและประเมินสภาพต้นไม้ สามารถสอดส่องเป็นหูเป็นตา พบเห็นต้นไม้ใหญ่ตามตรอกซอกซอย สวนหย่อม หรือริมทาง ที่มีกิ่งแห้ง กิ่งผุ หากปล่อยทิ้งไว้จะเป็นอันตราย อาสาจะได้แจ้งกทม. ให้เข้ามาดูแลตัดแต่งกิ่ง ช่วยรักษาสุขภาพของต้นไม้ รวมถึงไม่ตอกตะปูลงบนต้นไม้ เพราะตะปูทำลายระบบท่อลำเลียงน้ำและอาหาร รอยเจาะทำให้ต้นไม้อ่อนแอต่อการเข้าทำลายของโรคและแมลง ถ้าเกิดแผลซ้ำๆ ในต้นเดิมก็เกิดผลเสียต่อสุขภาพต้นไม้ “ วลัยลักษณ์ กล่าว

แม้จะเป็นกิจกรรมเล็กๆ กลุ่มคนเล็กๆ ร่วมแรงร่วมใจดูแลพื้นที่สีเขียว แต่ส่งผลต่อโครงการต่อไป  รุกขกรหญิง บอกว่า จากกิจกรรมอาสาดูแลสวนเบญจกิติครั้งนี้  นำมาสู่การปรึกษาหารือกับภาคส่วนต่างๆ วางแผนพัฒนาสวนอย่างยั่งยืน ปัจจุบันต้นไม้ใหญ่ในสวนเบญจกิติมีจำนวนมาก ซึ่งเป็นต้นไม้ดั้งเดิม เรียกว่า เป็นต้นไม้ในเมือง ซึ่งต้องมีรุกขกรดูแล  ถ้าไม้ป่าปล่อยให้ล้มตายตามธรรมชาติได้ แต่ไม้ในเมืองที่ทรุดโทรม หากล้มทับคนบาดเจ็บหรือเสียชีวิตได้   แผนต่อไปจะเปิดรับสมัครอาสารุกขกรช่วยดูแลตัดแต่งต้นไม้ และอาสาปีนป่ายดูแลต้นไม้เพื่อสำรวจโรคแมลงต้นไม้ใหญ่ในสวนเบญจกิติ  กระทั่งอาสาติดป้ายชนิดพันธุ์ไม้ต่างๆ

“ สวนเบญจกิติเป็นสวนสาธารณะที่ได้รับความนิยมจากคนมาใช้บริการในสวนทุกวันจำนวนมาก และมีกิจกรรมจัดต่อเนื่อง รากต้นไม้ใหญ่ได้รับผลกระทบจากการเดินเหยียบย่ำและจัดกิจกรรม อีกทั้งดินที่บดอัดแน่นขึ้น เมื่อรดน้ำ ใส่ปุ๋ยสารอาหารจะไปไม่ถึงราก อนาคตอาจจะมีการฟื้นฟูดูแลระบบราก จัดทำโซนป้องกันรากของต้นไม้ใหญ่ที่อาจกระทบ ส่งผลต่อสุขภาพของต้นไม้ “ วลัยลักษณ์ กล่าว

กรุงเทพฯ จะเป็นมหานครสีเขียวได้ ในทัศนะนักวิชาการผู้นี้ระบุการพัฒนาพื้นที่สีเขียวจุดเล็กๆ จะต่อยอดให้พื้นที่สีเขียวในเมืองมีขนาดใหญ่มากขึ้น อย่างไรก็ตาม การปลูกต้นไม้ในใจคนต้องเริ่มจากความรักและความเข้าใจในการดูแลสวน ดูแลต้นไม้ที่ถูกต้อง จากความไม่รู้มาสู่คนทำงานดูแลต้นไม้ ขยายจาก 1 กลุ่ม เป็น 2,3,4 อาสาดูแลต้นไม้นำความรู้ไปขยายผลดูแลต้นไม้ที่บ้าน ในชุมชน สวนสาธารณะใกล้บ้าน จนกระทั่งพื้นที่สีเขียวในโรงพยาบาล โรงเรียน  คนละเล็กละน้อยก็จะเขียวได้อีก พื้นที่สีเขียวมีความสำคัญ เพราะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตคนเมือง ทั้งยังช่วยแก้ปัญหาสภาวะโลกร้อน ต้นไม้ดูดซับก๊าซคาร์บอน ที่ส่งผลให้เกิดภัยธรรมชาติรุนแรง อย่างน้ำท่วมกรุงเทพฯ เป็นสิ่งที่ทุกคนเผชิญซ้ำซาก

“ 5 ปีที่ผ่านมา อาสาดูแลสวนมีจำนวนเพิ่มขึ้น กลุ่มคนทำงานเดิมยังคงอยู่ แต่มีกลุ่มคนใหม่ๆ ที่ไม่ได้อยู่ในสายงานต้นไม้ สายงานเกษตร หรือวงการต้นไม้ ให้ความสนใจเรื่องการพิทักษ์ต้นไม้ ขวนขวายหาความรู้ มาร่ววอบรมอาสา อบรมตัดแต่งต้นไม้อย่างถูกวิธี ฝึกทักษะการปีนป่าย การใช้อุปกรณ์ที่ถูกต้อง เพื่อกลับไปดูแลต้นไม้ที่บ้านของตนเอง ต้นไม้ก็ช่วยให้ผ่อนคลาย มีสุขภาพกายที่ดี สุขภาพจิตดี เป็นปรากฎการณ์ที่ดีของสังคมเมือง “ รุกขกรหญิงกล่าวในท้าย พร้อมเชิญชวนทุกคนร่วมเป็นอาสาดูแลสวน